67. Şərdən çəkin

1942-ci il, Sukot bayramının ikinci günü, Qüds

"Şərdən çəkin" prinsipinə diqqət yetirmək və dörd əhdi qorumaq lazımdır.

1.Göz əhdi – qadınlara baxmaqdan çəkinmək. Bu baxışın qadağan olunması sadəcə insanın [günahkar] fikrə düşə biləcəyi ilə əlaqəli deyil. Bunun sübutu isə budur ki, bu qadağa hətta yüz yaşlı qoca üçün də keçərlidir. Həqiqi səbəb isə budur ki, bu, çox uca bir kökdən gəlir. Çünki bu ehtiyat tədbiri ona görə vacibdir ki, əgər insan özünü qorumazsa, dəhşət içində söyləmək olar ki, müqəddəs Şxinaya baxmağa gələ bilər. Anlayana bu söz kifayətdir.

2.Dil əhdi – həqiqət və yalan məsələsində ehtiyatlı olmaq. Çünki Adəm Rişonun günahından sonra baş verən aydınlaşmalar həqiqət və yalan üzərində qurulmuşdur. Halbuki, Xeyir və Şər Ağacının günahından öncə aydınlaşmalar acı və şirin üzərində idi. Amma aydınlaşma həqiqət və yalan üzərində qurulduqda, bu, tamamilə fərqli olur. Bəzən işin əvvəlində şirin görünə bilər, lakin sonu acı olar. Beləcə, acı bir şey mövcud ola bilər, amma yenə də o, həqiqətdir.

Buna görə də insan sözündən dönməkdən çəkinməlidir. Hətta o düşünə bilər ki, yalnız dostunu aldadır. Amma bilmək lazımdır ki, bədən bir maşına bənzəyir – necə öyrəşibsə, elə də davam edir. Əgər o, yalan və hiyləyə alışdırılıbsa, başqa cür hərəkət edə bilmir. Buna görə də insan özü-özünə qarşı da yalan və hiylə əsasında davranmağa məcbur olur.

Bundan belə çıxır ki, insan özünü aldatmağa məcburdur və heç cür özünə həqiqəti söyləyə bilmir, çünki o, həqiqətdə xüsusi bir dad tapmır.

Deyə bilərik ki, dostunu aldatdığını düşünən insan əslində Yaradanı aldadır. Çünki bədəninin xaricində yalnız Yaradan mövcuddur. Yaradan insanın özünü Ondan ayrılmış bir varlıq kimi hiss etməsini istəyir. Amma bundan başqa, hər şey “bütün yer Onun izzəti ilə doludur” gerçəyinin içindədir.

Buna görə də insan dostunu aldadanda, əslində Yaradanı aldadır. Və dostunu incitdikdə, Yaradanı da incidir. Deməli, insan doğruluğa alışsa, bu, onun Yaradanla olan əlaqəsinə də fayda verəcək. Yəni əgər insan Yaradan qarşısında bir söz verərsə, onu yerinə yetirməyə çalışacaq, çünki öz sözündən dönməyə öyrəşməyib. Bu yolla o, “Yaradan – sənin kölgəndir” vəziyyətinə nail olacaq. Çünki insan dediyini yerinə yetirərsə, Yaradan da onun kimi edəcək. “Mübarəkdir danışan və yerinə yetirən” kəlamı da bunu təsdiq edir.

Və dilin sükut əhdinin mahiyyəti ondadır ki, insan hər deyilə biləni söyləməsin. Çünki insan sözləri ilə qəlbində gizlənmiş olanı açır və bunun nəticəsində xarici qüvvələrin yapışacağı bir şey yaranır. Çünki insan tam təmiz olmayana qədər, o, daxili dünyasından nə isə açanda, Sitra Ahra onun işini göylərdə ittiham etməyə və lağa qoymağa güc tapır. O deyir: “O, yuxarıya hansı işi təqdim edir? Axı, onun bütün niyyəti yalnız aşağıdadır.”

Beləcə, böyük bir problem həll olunur, çünki məlumdur ki, “ehkam bir başqa ehkamı doğurur”. Amma niyə görürük ki, insan çox vaxt öz işindən düşür?

Bu, yuxarıda deyilənlər kimidir – çünki Sitra Ahra onun əməyini ittiham edir və ona böhtan atır. Bundan sonra isə o, aşağı enərək insanın ruhunu əlindən alır. Yəni, əvvəlcə o, yuxarıda artıq insanı şərləyib deyir ki, onun işi natəmizdir və o, yalnız öz xeyri üçün işləyir. O zaman Sitra Ahra enir və onun həyat ruhunu əlindən alır, çünki insandan soruşur: “Bu nə işdir?” Buna görə də, əgər insan artıq müəyyən bir həyat ruhu işığına nail olmuşdusa, o, bunu yenidən itirir.

Bunun üçün tövsiyə – “təvazökarlıq içində çalışmaq”dır. Belə ki, Sitra Ahra insanın əməyindən xəbər tutmasın. Bu, “ürəkdən dodaqlara açıqlanmır” adlanır və beləcə, Sitra Ahra da onun işindən xəbərdar ola bilməz. Çünki o, yalnız söz və hərəkət vasitəsilə açılan şeyləri bilir – yalnız bunlara yapışa bilir.

Və bilmək lazımdır ki, əsas əzablar və ağrılar məhz ittihamçılar səbəbindən yaranır. Ona görə də, mümkün qədər danışmaqdan çəkinmək lazımdır. Bundan da əlavə, bilinməlidir ki, hətta adi gündəlik söhbətlərdə belə, qəlbdə gizli olan açılır. Bu da “Ruhum onun sözlərindən ayrıldı” sözlərinin mənasıdır. Və bu, dil əhdi adlanır ki, burada ehtiyatlı olmaq lazımdır.

Ən böyük ehtiyat isə qalxış zamanı tələb olunur. Çünki eniş anında, insanın uca dərəcələrlə işləməsi və böyük ehtiyatla hərəkət etməsi çətin olur.