54. Əməyin Məqsədi - 1
1941-ci il, 13 fevral
Məlumdur ki, əsas əməl Yaradanına zövq verməkdən (verməkdən) ibarətdir. Lakin “vermək” nə deməkdir, bunu bilmək lazımdır. Axı hamı bu sözü işlətməyə vərdiş edib. Lakin məlumdur ki, vərdiş dadı yox edir. Buna görə də “vermək” sözünün nə demək olduğunu yaxşıca aydınlaşdırmaq lazımdır.
Məsələ ondadır ki, aşağı olanın vermək istəyinə almaq arzusu da daxildir (lakin almaq arzusundan yalnız islahatlarla istifadə etmək olar). Çünki belə olmasaydı, Verənlə alan arasında heç bir əlaqə olmazdı. Axı elə ola bilər ki, biri versin, digəri isə heç nə geri qaytarmasın, bu halda ortada tərəfdaşlıq münasibəti qurulmazdı.Yalnız hər iki tərəf bir-birinə sevgisini göstərdikdə arada bağ və dostluq yaranır. Əgər bir tərəf sevgisini göstərir, digəri isə heç bir cavab vermirsə, belə bir sevginin nə mövcudiyyəti, nə də var olmaq haqqı olar.
Müdriklərimiz bu ayə ilə bağlı belə izah ediblər: “Siona de: ‘Sən Mənim xalqımsan’.” Burada deyilir: “Ami (Mənim xalqım) oxuma, imi (Mənimlə birlikdə) oxu, yəni Mənimlə tərəfdaş ol.” Başqa sözlə, yaradılmışlar Yaradanla tərəfdaşlıq münasibətindədirlər.Bundan belə nəticə çıxır ki, aşağı olan Yaradanla vermək münasibətində olmaq istəyirsə, o, həm də Yaradanın verdiklərini qəbul etməlidir. O zaman bu, tərəfdaşlıq adlanır – yəni aşağı olan verir, yuxarı olan da verir.
Lakin almaq arzusu Yaradanla birləşməyə can atmalı və Onun nemətini, həyat qüvvəsini və yaxşılığını qəbul etməlidir. Axı yaradılışın məqsədi – Onun yaratdıqlarını zövqləndirməkdir.Lakin Nekudim dünyasında baş verən qırılma səbəbindən almaq arzusu klipotun hökmünə düşdü. Buna görə də bu qabda (kli) iki xüsusiyyət yarandı:
- Zövqlərə Bölünmə ilə Bağlı Münasibət – Bu, zövqləri almaqla bağlı yaranan münasibətdir. Bu klipadan (mənfi qabıqdan) çıxmaq üçün tələb olunan əməyə “təmizləmə əməli” deyilir. Yəni insan almaq istəyini bu hökmdən azad etmək üçün çalışmalıdır.
- Ruhani Zövqlərdən Uzaqlaşmaq Xüsusiyyəti – Qırılma nəticəsində yaranan ikinci xüsusiyyət isə insanı ruhani zövqlərdən uzaqlaşdırır. Başqa sözlə, insan ruhaniyyətə yaxınlaşmaq istəmir, onda buna qarşı heç bir meyl yoxdur. Bu xüsusiyyətin islahına isə “müqəddəslik” deyilir. Əməyin Quruluşu: Əsas iş – Yaradanın böyüklüyünə can atmaqdır. Və bu zaman Yaradan bu qabları nurlandırır. Lakin bilmək lazımdır ki, insanın təmizlik xüsusiyyəti ilə bağlı qabları olduğu qədər, – bu da “şəri nifrət etmək” xüsusiyyəti adlanır, – o dərəcədə də müqəddəslik xüsusiyyətində çalışa bilər. Necə ki, deyilir: “Yaradanı sevənlər şərdən nifrət edərlər.”
Buradan belə nəticə çıxır ki, iki əsas xüsusiyyət var:
- Təmizlik (tahara),
- Müqəddəslik (keduşa).
Müqəddəslik – Yaradanın xeyir-bərəkətini qəbul etməyə hazırlıq olan qabdır. Bu, “Yaradanın yaratdıqlarını zövqləndirməsi” məqsədinə əsaslanır. Lakin bu qab yaradılmış varlığa aiddir. Başqa sözlə, onun islahı insanın əlindədir, çünki insan bu yaxşılığa can atmaq iqtidarındadır. Bu isə Yaradanın böyüklüyünü dərk etmək və özünün aşağılığını anlamaqla artır.
Digər tərəfdən, ən ali xeyir – yəni müqəddəslik qabında ifşa olunmalı olan nur – Yaradanın hakimiyyətindədir. Çünki bu xeyiri aşağıya yalnız Yaradan verir. Və insan buna heç bir şəkildə təsir edə bilməz. Bu da belə adlanır: “Gizli olanlar bizim Tanrımız Yaradanındır.”
Yaradılışın məqsədi – “Onun yaratdıqlarını zövqləndirmək” – Sonsuzluqdan (Ein Sof) başlayır. Buna görə də biz Sonsuzluğa dua edirik – bu, Yaradanın yaradılmışlarla olan əlaqəsini ifadə edir.Bax budur, bu mənada Arinin yazılarında deyilir ki, dua Sonsuzluğa yönəldilməlidir. Çünki Yaradanın Özündə (Atsmuto) yaradılmışlarla heç bir birbaşa əlaqə yoxdur. Axı əlaqənin başlanğıcı Sonsuzluqdadır, çünki orada “Onun adı” xüsusiyyəti yerləşir – bu da yaradılışın köküdür.
Bax, bu da Yerusəlim Talmudundakı sözlərin mənasıdır: dua edən şəxs Yaradanın Adına dua etməlidir. Yəni, yuxarıda qeyd olunduğu kimi, orada “Onun adı” xüsusiyyəti mövcuddur. “Onun adı” xüsusiyyəti və Sonsuzluq (Ein Sof) aqad dili ilə “bütün xeyirlərlə dolu bir xəzinə sandığı” adlanır.Buna görə də biz Yaradanın Adına dua edirik – bizə əvvəlcədən hazırlanmış olan xeyri qəbul etmək üçün.
Keter (Tac) – “Yaradanın yaratdıqlarını zövqləndirmək istəyi” adlanır. Yaradanın bizə vermək istədiyi xeyir isə “Xoxma” (müdriklik) adlanır və bu, ali xeyirin mahiyyətidir.Buna görə də Keter həm “Sonsuzluq” (Ein Sof), həm də “Yaradan” adı ilə adlanır. Lakin Xoxma hələ “yaradılmış” adlanmır. Çünki Xoxmada hələ qab (kli) xüsusiyyəti yoxdur və o, qabsız nur kimi qiymətləndirilir. Bu səbəbdən Xoxma da hələ Yaradanın xüsusiyyəti sayılır, çünki nur qab olmadan dərk edilə bilməz.Keter və Xoxma arasındakı bütün fərq ondan ibarətdir ki, Keterdə yaradılmışların kökü daha açıq şəkildə aşkar olunur.