50. İki vəziyyət

Eşidilmişdir, 20 Sivan

Dünyanın iki vəziyyəti var:

• Birinci vəziyyətdə dünya "əziyyətlər" adlanır,
• İkinci vəziyyətdə isə "müqəddəs Şxina" xüsusiyyəti adlanır.

Çünki insan öz əməllərini vermək niyyəti ilə islah etməzdən əvvəl dünyanı yalnız əzablar və ağrılar kimi hiss edir. Lakin bundan sonra o, layiq olur və görür ki, müqəddəs Şxina bütün dünyanı əhatə edir. O zaman Yaradan "dünyanı dolduran" adlanır. Dünya isə Yaradanın nurlandırmasını qəbul edən "müqəddəs Şxina" adını alır. Bu vəziyyət "Yaradanın və Onun Şxinasının birliyi" adlanır, çünki Yaradan necə verəndirsə, indi dünya da yalnız vermək işinə məşğul olur.

Bu, kədərli bir melodiyaya bənzəyir: musiqiçilər həmin melodiyanın qurulduğu əzabları ifadə edə bilirlər. Axı bütün melodiyalar danışığın bir növ dilidir və melodiya ifadə etmək istədiyin sözləri açıqlayır. Əgər bu melodiya onu dinləyən insanları göz yaşlarına qədər təsirləndirirsə və hər kəs melodiyanın ifadə etdiyi əzablar səbəbindən ağlayırsa, bu, həqiqətən də "melodiya" adlanır və hər kəs onu dinləməyi xoşlayır.

Bəs əslində necə ola bilər ki, insanlar əzablardan zövq alsınlar? Amma çünki melodiya əzabları indiki zamanda deyil, keçmişdə göstərir – yəni artıq keçmişdə yaşanmış əzablar yumşaldılıb və öz dolğunluğunu tapıb. Buna görə də insanlar onları dinləməyi sevirlər. Çünki bu, məhkəmələrin yumşaldığını göstərir – yəni əvvəllər insan üçün əzab olan şey artıq yumşalmışdır. Buna görə də bu əzabları dinləmək insana şirin gəlir. Və o zaman dünya "müqəddəs Şxina" adı ilə adlanır.

Əsas olan odur ki, insan bilməli və hiss etməlidir ki, "paytaxtda bir hökmdar var," necə ki, müdriklərimiz deyir: İbrahim peyğəmbər dedi: "Paytaxt hökmdarsız ola bilməz." Və insan düşünməməlidir ki, dünyada baş verənlər təsadüfi hadisələrdir. Axı Sitra Axra insanı günaha sürükləyir ki, o desin: hər şey təsadüfən baş verir. Bu, "şiddətli qəzəb" (xamat keri) adlanır. Yəni bir qab (xemet) var ki, o, təsadüflərlə (keri) doludur – "təsadüfdən" (mi-keri) gələn fikirlər insana gəlir və onu dünyada hər şeyin təsadüfi olduğunu düşünməyə məcbur edir.

(Və Sitra Axra insana bu cür fikirlər gətirəndə ki, o, dünyanın təsadüfi hadisələrlə idarə olunduğunu düşünsün, bu da təsadüfi deyil – bunu da Yaradan istəyir.)

Lakin insan mükafat və cəza mövzusunda inanmalıdır ki, "məhkəmə var və Hakim var," və hər şey mükafat və cəza vasitəsilə idarə olunur. Bəzən insanda Yaradanın işinə səy göstərmək üçün bir arzu və oyanış yaranır və o, bunun təsadüfən baş verdiyini düşünür. Bu barədə də o bilməlidir ki, bundan əvvəl o, "eşitməkdən əvvəl gələn əməl" şəklində bir iş görüb. O, yuxarıdan kömək diləyərək dua etmişdi ki, niyyətlə hər hansı bir əməl yerinə yetirə bilsin. Bu vəziyyət "Manın yüksəlməsi" adlanır.

Lakin insan artıq bunu unudub və həmin əməli qiymətləndirmir, çünki duasına dərhal cavab almamışdır ki, deyə bilsin: "Axı Sən bütün ağızların dualarını eşidirsən." Buna baxmayaraq, o inanmalıdır ki, yuxarıdakı qayda belədir: duaya cavab insanın dua etdiyi andan bir neçə gün və ya ay sonra da gələ bilər. Və insan düşünməməlidir ki, bu oyanışı indi təsadüfən əldə edib.

Bəzən insan deyir: "İndi mən hiss edirəm ki, heç bir çatışmazlığım yoxdur, heç bir qayğım yoxdur, ağlım aydın və sakitdir, buna görə də indi ağlımı və istəyimi Yaradanın işinə cəmləyə bilərəm." Belə çıxır ki, o, deyə bilər: "Bu sərvəti mənə öz gücüm və əlimin qüdrəti qazandırdı." Deməli, əgər o, ruhani ehtiyaclarını yerinə yetirə və dolğunluğa nail ola bilirsə, inanmalıdır ki, bu, əvvəl etdiyi duaların cavabıdır və indi ona həmin dualara cavab olaraq verilib.

Buna görə də bəzən insan hər hansı bir kitabı öyrənəndə və Yaradan onun gözlərini nurlandıranda, o müəyyən bir oyanış hiss edir. Lakin insan adətən bunu təsadüf kimi qiymətləndirir, necə ki, yuxarıda qeyd edilib. Lakin hər şey İdarəetməyə tabedir. İnsan Tövratın tamamilə Yaradanın adları olduğunu bilsə də, belə bir halda deyə bilər ki, öyrəndiyi kitab sayəsində müəyyən bir ali hiss əldə edib.

Lakin o bilməlidir ki, bir çox hallarda o, bir kitabı oxuyanda və Tövratın bütövlükdə Yaradanın adlarından ibarət olduğunu bilsə belə, heç bir nur və hiss almır. Hər şey quru görünür və sahib olduğu bilik ona heç bir şəkildə kömək etmir.

Buna görə də insan hər hansı bir kitabı öyrənəndə ümidini Yaradanla bağlamalıdır. Onun öyrənməsi imana əsaslanmalıdır, yəni o, İdarəetməyə inanır ki, Yaradan onun gözlərinə nur bəxş edəcək. O zaman o, Yaradanın köməyinə ehtiyac duyur və bu zaman onun Yaradanla əlaqəsi yaranır. Məhz bu əlaqə sayəsində o, Yaradanla birləşməyə nail ola bilər.

Beləliklə, bir-birinə zidd olan iki qüvvə var: ali qüvvə və aşağı qüvvə. Ali qüvvə belə deyilir: "Mənim adımla çağırılan hər kəsi Mən Öz şərəfim üçün yaratdım." Başqa sözlə desək, bütün dünya yalnız Yaradanın şərəfi üçün yaradılıb. Aşağı qüvvə isə almaq istəyidir. Bu arzu iddia edir ki, hər şey – istər maddi, istərsə də ruhani – yalnız onun üçündür, yalnız eqoist sevgiyə xidmət edir. Almaq arzusu iddia edir ki, ona həm bu dünya, həm də gələcək dünya məxsus olmalıdır.

Şübhəsiz ki, qalib gələn Yaradan olacaq. Lakin bu, "əzablar  yolu" adlanır. Və bu, uzun yol adlanır.

Lakin qısa bir yol var ki, bu da "Tövrat yolu" adlanır. Hər bir insanın arzusu zamanı qısaltmaq olmalıdır və bu vəziyyət "Axişena" ("Mən tələsdirəcəyəm") adlanır. Əks halda, bu vəziyyət "Be-ita" ("öz vaxtında") adlanacaq. Necə ki, müdriklərimiz deyirlər: "Əgər layiq olsalar – bu tələsdirilmiş olacaq (Axişena), əgər layiq olmasalar – öz vaxtında baş verəcək (Be-ita).”

Bu zaman belə deyilir: "Mən sizə Amanın kimi bir hökmdar göndərəcəyəm və o, istəsəniz də, istəməsəniz də sizi yaxşılığa qaytaracaq."

Tövrat belə başlayır: "Başlanğıcda… və yer boş və nizamsız idi, və qaranlıq..." və belə bitir: "...bütün İsrailin gözləri önündə." Başlanğıcda biz görürük ki, maddi dünya "boşluq, nizamsızlıq və qaranlıq" xüsusiyyəti ilə xarakterizə olunur.

Lakin insan özünü vermək niyyəti ilə islah etdikdə belə bir mükafata layiq olur: "Və Yaradan dedi: Qoy nur olsun!" Ta ki, bu nur "bütün İsrailin gözləri önündə" açıqlanana qədər.